طراحی آشپزخانه یکی از مهم ترین فضاهای هر خانه ای است. باید در نظر داشت به دلیل جزئیات زیاد و تعدد متریال های موجود برای این فضا بالاترین هزینه را باید برای آن در نظر گرفت. بیشترین ساعات برای یک زن در این قسمت سپری می شود. در وحله اول آسایش فعالیت با روابط فضایی بالا دارای اهمیت است و پس از آن به گونه ای طراحی شود که دسترسی به قسمت های مختلف به راحتی فراهم شده و بتوان ساعت ها زمان خود را در آن سپری نمود. در بسیاری از اوقات اگر فضای غذاخوری را بتوان با فضای آشپزخانه ادغام نمود باید به این نکته توجه اشت که روابط فضایی سخت تر از قبل و با دقت بیشتری طراحی شود. به نوعی با ادغام میز غذاخوری و فضاهای اصلی تمامی اعضای خانواده زمان زیادی را برای در کنار هم بودن در آشپزخانه می گذرانند.
در طراحی آشپزخانه 3 نقطه اصلی و اساسی وجود دارد که به مجموع این سه نقطه باهم، مثلت طلایی می گویند. مثلثی است که در هر رأس آن سه عنصر اصلی آشپزخانه قرار گرفته است یعنی: گاز، سینک و یخچال
مهم ترین مسئله دقت به ابعاد این مثلث می باشد. طراحی باید به گونه ای باشد که ابعاد این مثلث نه میزان زیادی بزرگ و نه به میزان زیادی کوچک باشد. روابط فضایی مهم است تا با ابعاد متناسب نحوه حرکت ما بین این سه مورد کنترل شود. قطعاً این ابعاد در آشپزخانه های کوچک، متوسط و بزرگ متفاوت است اما دقت به این مسئله که نوع چیدمان این سه مورد باید با روابط دیگر خانه سازگاری داشته باشد.
در ابتدا چند نکته اصلی را یاد آور می شویم و بعد به سراغ مدل های طراحی مختلف می رویم:
- گاز نباید در کنار یخچال قرار بگیرد. حرارت گاز به یخچال آسیب می زند. این مسئله باید در مثلث طلایی در نظر گرفته شود.
- برای طراحی آشپزخانه میتوانید میز کار یا کانتر در اون درنظر بگیرید. میز کار، قسمتی از صفحه رویکابینت است که طول آن بیشتر از 80 سانتی متر و در فاصله بین گاز و سینک قرار می گیرد. بر روی آن می توان وسایل مورد نیاز را قرار داد. انواع کانتر(اوپن) کانترهای چوبی، کانترهای گرانیتی، کانترهای اکریلیک، کوارتز و سنگ های فشرده(سرامیکی) می باشد.
- زیر کانتر آشپزخانه بهترین گزینه برای قرارگرفتن کشو و ماشین ظرفشویی می باشد.
- محل قرار گیری ماشین ظرفشویی باید نزدیک به سینک ظرفشویی باشد تا بتوان به راحتی ظرف ها را انتقال داد.
- بهتر است سینک ظرفشویی و محل شستشویی ظرف ها در فضایی قرار بگیرد که روبروی آن پنجره ای تعبیه نشده باشد. این مسئله باعث می شود مرتب در حال پا کردن قطرات آب بر روی شیشه باشید.
- استفاده از طراحی به صورت خطوط کشیده افقی برای آشپزخانه هایی که عرض کمی دارند. استفاده از خطوط کشیده عمودی برای فضاهایی که دارای ارتفاع کمی می باشند.
پس از نکات مورد نظر و اولیه باید به طراحی بر اساس استانداردها دقت نمود. اصول طراحی را شرکت های طراحی آشپزخانه به خوبی رعایت می کنند اما اگر شخصا دست به طراحی می زنید، بهتر است موارد زیر را در طراحی رعایت نمایید:
- عرض آشپزخانه مابین دیوارهای اصلی حداقل 1.80 متر ، و عرض بین کابینت حداقل 1.20 متر و 2.75 مترمربع می باشد.
- حداقل ارتفاع آشپرخانه 2.40 متر می باشد.
- در واحدهای زیر 100 مترمربع حداقل مساحت 5.5 مترمربع(فقط جای پخت غذا) است.
- آشپزخانه (پخت و صرف غذا) 7.5 مترمربع و دارای حداقل عرض 2.15 متر است.
- آشپزخانه دیواری دارای حداقل طول 3 متر و 90 متر فضای آزاد روبروی آن است.
- تعبیه دودکش هود در دیوار به اندازه 0.30 متر می باشد.
- ارتفاع کاشی در دیوار آشپزخانه حداقل 1.5 متر است.
- مساحت نورگیری 1قسمت از 16 قسمت مساحت کف آشپزخانه می باشد.
طراحی آشپزخانه های کوچک
اهمیت طراحی در آشپزخانه های کوچک، باتوجه به محدودیت زیاد فضا، از طراحی برای آشپزخانه با فضای متوسط و بزرگ سخت تر است. طراحی باید به گونه ای باشد که علاوه بر استفاده تمام و کمال از کل فضا، مقداری هم بزرگتر از آن چیزی که هست، به نظر بیاید. استفاده از چند مورد می تواند به طراحی ما کمک بکند:
- استفاده از کابینت های براق که دارای رفلکس فضا بر روی خودش می باشد.
- استفاده از درب های شیشه ای برروی کابینت های بالایی که فضا را باز تر نشان دهد.
- حتی الامکان کابینت های بالایی را تا سقف امتداد دهید که به بزرگ بودن فضای آشپزخانه کمک می کند.
- استفاده از رنگ روشن برای کابینت ها
- کانتر یا جزیره میانی آشپزخانه حتی الامکان برداشته شود، اینگونه نشان می دهد که فضاهای اطراف با فضای آشپزخانه یکی است.
طراحی آشپزخانه های بزرگ و متوسط
در طراحی این گونه فضاها مشکلی با ابعاد آن نخواهیم داشت. دقت به ابعاد مثلث طلایی در این فضاها حائز اهمیت است. نباید به گونه ای باشد که دیگر فضاهای خارج مثلث به گونه ای پرت به نظر بیاید. به دلیل ابعاد بزرگ آشپزخانه می تواند فضایی تحت عنوان جزیره در میان آشپزخانه قرار داد. تمامی کارهای مربوط به میوه و سبزیجات و آماده نمودن غذا و همچنین کارهای اصلی دیگر بر روی این جزیره انجام می شود. گاهی می توان سطح بیرون زدگی پوشش روی جزیره را بلندتر در نظر گرفت که بتوان با تعدادی صندلی از آن به عنوان میز نیز استفاده نمود. مسئله مهم دیگر استفاده از سینک جدا بر روی جزیره است که به عنوان سینک شستشوی میوه و سبزیجات مورد استفاده قرار می گیرد. پیشنهاد می شود که اگرفضای جزیره شما کوچک است به هیچ عنوان سینک جدا در نظر گرفته نشود.
محل قرارگیری کابینت ها در طراحی آشپزخانه به صورت های زیر می باشد:
- طراحی به صورت تک لاین ویک طرفه (بیشتر به منظور طراحی برای آشپزخانه های کوچک)
- طراحی به صورت دو لاین موازی روبروی هم (برای آشپزخانه هایی با ابعاد کوچک و متوسط، برای فضایی که انتهای آشپزخانه نورگیر بوده است و نیاز به استفاده از آن خواهیم داشت، برای تمامی فضایهایی که دو طرف مسیر حرکتی در نظر گرفته شده و فضاهای مختلف را به هم وصل می کند)
- طراحی به صورت L با دو لاین عمود بر هم (در اکثر آشپزخانه به این صورت فضای کابینت ها در نظر گرفته می شود، گاهی امکان دارد میان فضا جزیره ای نیز در نظر گرفته شود.)
- طراحی به صورت U(زمانی که فضای زیادی برای طراحی آشپزخانه داریم می توانیم به راحتی از تعداد زیادی کابینت و فضای تزئینی به صورت U استفاده نماییم. اصولاً برای بزرگ جلوه دادن آن از جزیره استفاده نمی شود. اما اگر فضای های روبروی آشپزخانه بیشتر به عنوان مسیر دسترسی باشد می توان جزیره ای نیز تعبیه نمود با استفاده از تعبیه کردن یک پنجره بزرگ در آشپزخانه U شکل می توان، فضای آشپزخانه را پر نور تر نشان داد و ازین طریق به زییایی و بزرگ شدن فضای آشپزخانه کمک نمود. علاوه بر این، آشپزخانه های U شکل، به دلیل اینکه سه دیوار دارند، یکی از بهترین انواع طراحی برای نصب کابینت آشپزخانه نیز می باشند. اصولا آشپزخانه های U شکل در یه فضای مربع شکل بسته طراحی می شود. بنابراین یکی از پرکاربردترین و پر جا ترین انواع طراحی آشپزخانه ، پلان U شکل است که می تواند برای انواع فضاهای بزرگ و کوچک مناسب باشد)
- طراحی به صورت فرم G ( مخصوص فضاهای بسیار بزرگ، دست طراح برای قرارگیری عناصر اصلی بسیار باز بوده است و یکی از لاین های آن به صورت میز ناهار خوری استفاده می شود. اگر بخواهیم کابینت به میزان زیادی استفاده کنیم از طراحی U به سمت G طراحی می شود. زمانی که ابعاد پهنای آشپزخانه زیاد باشد از فرم U با جزیره به جای G استفاده می نمایند.)
- فرم آخر طراحی به صورت L,G,U به همراه جزیره ای در وسط خود می باشد.(این گونه طراحی مخصوص آشپزخانه هایی با ابعاد متوسط و بزرگ بوده است).
انواع سبک های طراحی برای آشپزخانه
طراحی آشپزخانه مدرن
در سبک کابینت مدرن ، ارتفاع کابینت‌ها کمی بیشتر از کابینت‌های کلاسیک است و شاید تا سقف نیز امتداد داشته باشند و این مزیت، فضای بیشتری را در اختیارقرا ر می دهد.
رنگ‌های روشن و براق در دکوراسیون مدرن، جایگاهی ویژه دارند و تنها، جزئیاتی در این کابینت دیده میشود که ضروری و لازم باشند. این کابینت ها در آشپزخانه ، اکثراً فاقد پیچیدگی در طراحی هستند.
همچنین طرح های شلوغ و منبت و معرق کاری دراین طراحی ها کمتر به چشم میخورد. از تاج‌ها و پاخورهای پرکار و پرنقش و نگار به ندرت بهره برده میشود و یا به طور کامل حذف می شود.
دستگیره‌ها با نقش های زیبای سنتی در این کابینت ها استفاده زیادی ندارند. کابینت‌های مدرن، معمولاً سطوحی صاف دارند و دستگیره ای بر روی آن ها طراحی نخواهد شد. طریقه باز شدن کابینت های آن یا از طریق شیارهای تعبیه شده برروی درب آن (در کابینت های بالا در زیر آن و در کابینت های پایین بالای آن) و یا از طریق مگنت و به صورت فشاری کوچک می باشد. در فضای مدرن آشپزخانه حتی الامکان وسایل پوشیده می شوند و به گونه ای درب های کابینت به زیبایی نمایان می شود. جنس درب های کابینت آن از ام دی اف، چوب و سنگ می باشد. اصولاً خط های نوری اطراف آن در نظر گرفته می شود و بسته به نوع طراحی خطی و یا به صورت نقطه ای و متمرکز می باشد. کف پوش در چنین مواردی به گونه های مختلف مانند سرامیک و سنگ و همچنین پارکت در نظر گرفته می شود.
طراحی آشپزخانه کلاسیک
کابینت کلاسیک ، به مدل‌هایی از کابینت آشپزخانه گفته میشود که دارای طرح‌ها و حکاکی‌های سنتی و باستانی است. برخلاف کابینت مدرن که ساده است، استافاده از انواع حکاکی‌ها در آن باعث میشود نمای این کابینت‌ها، فاخر، سلطنتی و اشرافی به نظر آید. طراحی آشپزخانه کلاسیک همواره در برابر آشپزخانه مدرن قرار میگیرد، آشپزخانه های کلاسیک بر خلاف مدرن، دارای طرح های پیچیده و معرق و منبت کاری های فراوان هستند. کابینت و آشپزخانه کلاسیک، ویژگی اصلی هنر کلاسیک یعنی هنری قاعده مند که حس نوستالژی رو با خودش به همراه دارد. کابینت‌ها باید با شکوه به نظر بیایند. ویژگی‌های ساختاری و شکل ظاهری کابینت کلاسیک در آشپزخانه با مواردی همچون منبت و معرق، برجسته‌سازی و حکاکی بر چوب، طراحی سر ستون و دستگیره‌های فاخر، بکارگیری گل‌دکوراتیوهای مختلف، استفاده از رنگ‌های مات و سنگین، قفسه‌های جادار و عمیق، کابینت‌های ویترینی زیبا، طرح‌های شلوغ و پُر کار و قرینه‌سازی‌های زیبا در طراحی عجین است. تقارن در این نوع بسیار دیده می شود و هر چه بیشتر بر زیبایی آن می افزاید . همچنین برای تقارن بیشتر از ستون های کار شده به صورت متقارن در فضا دیده می شود. طراحی کلاسیک بیشتر با رنگ هایی که هارمونی قهوه ای و تیره دارند انجام می شود . بعضاً ممکن است یراق آلات آن و همچنین جزئیات پرکاربرد بر روی درب های آن به رنگ طلایی در نظر گرفته شود. اصولاً کف پوش چنین سبکی در آشپزخانه سنگ با ابعاد بزرگ و یا سرامیک می باشد. بر خلاف کف که به صورت ساده می باشد سقف را باید با جزئیات زیاد گچ بری طراحی نمود.طرح آشپزخانه های ممبران و با مصالح اجرایی چوب از جمله نمونه های اصلی آشزخانه کلاسیک خواهد بود.
- قرینه‌سازی و ایجاد تقارن در همه بخش‌های کابینت الزامی است.
- هود درون کاور قرار میگیرد و قابل مشاهده نخواهد بود.
- جزئیات در این سبک پررنگ‌تر از بقیه سبک ها دیده میشود.
- در کابینت کلاسیک از رنگ‌های سنگین و باوقار استفاده میشود و رنگ‌های خاص و پرانرژی معمولا کاربردی ندارند.
- ارزشمندترین نمونه‌ی کابینت کلاسیک آشپزخانه، کابینت‌های تمام چوب است. کابینت کلاسیک برای آشپزخانه‌هایی مناسب است که دکوراسیون کلی خانه، به سبک کلاسیک چیدمان و طراحی شده باشد.
- کابینت کلاسیک مملو از طرح‌ها و مدل‌های باستانی و سنتی است.
طراحی آشپزخانه نئو کلاسیک
آشپزخانه نئوکلاسیک یعنی استفاده از سبک طراحی کلاسیک بر بستر امکانات و ویژگی‌های سبک مدرن، به این معنی که شما کابینت‌ها و آشپزخانه‌ای با ویژگی‌های کاملا مدرن خواهید داشت اما ظاهر آن به سمت و سوی کابینت کلاسیک تمایل دارد و در واقع، اقتباسی از هر دو است.این نوع از طراحی مانند طراحی کلاسیک دارای جزئیات کار شده بر روی درب های کابینت آن است. فقط نکته ای که باید دقت نمود جزئیات به مفصلی طرح کلاسیک نخواهد بود. برروی درب های آن معمولاً فقط یه سری خطوط برجسته طراحی می شود. تقارن در این فضا نیز حائز اهمیت بوده است. کابینت نئوکلاسیک، در عین شیک بودن دارای المان‌های تزئینی ساده نیز هست که نمایی مدرن و لوکس ایجاد می‌کند و در واقع، آمیزه‌ای از هنر و اشکال اشرافی، در کنار مدرنیته و سادگی است. چوب طبیعی، یکی از رایج‌ترین مصالحی می باشد که در ساخت آن مورد استفاده قرار میگیرد زیرا چوب به راحتی و سهولت طراحی میشود. علاوه بر چوب، ممبران یکی دیگر از گزینه‌های پُرکاربرد در ساخت کابینت نئوکلاسیک است. ممبران قیمت بسیار مناسب‌تری از چوب طبیعی دارد و از ام‌دی‌اف خام تشکیل شده است. برای ایجاد طرح‌های نئوکلاسیک بر روی MDF خام، آن را درون دستگاه CNC قرار داده و این دستگاه، انواع طرح‌های خواسته شده، را بر روی آن پیاده می‌کند و سپس به وسیله‌ی لایه‌ی PVC روکش می‌کند.
- در این نوع کابینت ، طرح‌های ساده با جزئیات به شکل ظریف دیده میشود.
- در کابینت نئوکلاسیک ، خطوط منحنی و دایره‌ای ساده به وفور وجود دارد.
- کابینت نئوکلاسیک در انواع رنگ‌های مختلف ساخته میشود، اما رنگ طوسی و سفید پُر کاربردترین رنگی است که در این سبک کابینت مورد استفاده قرار میگیرد.
- تقارن مانند سبک کلاسیک، جزء جدایی ناپذیر کابینت نئوکلاسیک است.
- کابینت نئوکلاسیک در آشپزخانه‌های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.
- رنگ‌های متداول کابینت نئوکلاسیک معمولا ملایم و سرد هستند.
- کابینت‌های نئوکلاسیک، کابینت‌هایی با ارتفاع بلند هستند و معمولا تا نزدیک سقف ادامه دارند، به همین دلیل در حیطه کابینت‌های جادار محسوب می‌شوند.
- در کابینت نئوکلاسیک، معمولا از متریال سنگ به عنوان روکابینتی و پیشخوان استفاده میشود.
- در سبک نئوکلاسیک ، چند ردیف کابینت درب شیشه‌ای در آشپزخانه وجود دارد.
- در آشپزخانه‌های نئوکلاسیک، دست شما برای انتخاب وسایل و لوازم مدرن باز نیست و الزاماً باید از وسایلی استفاده کنید که طرح و رنگ سنتی‌تر و کلاسیک دارند.
پنتری در آشپزخانه
برخلاف گذشته، در اغلب خانه‌ها از انبار برای ذخیره و نگهداری مواد غذایی استفاده نمی‌شود. با این حال، وجود فضای کافی برای نگهداری از وسایل، ظروف و مواد غذایی، مهمترین دغدغه در حین طراحی آشپزخانه است. به همین دلیل، با توجه به تغییر سبک زندگی و کوچک شدن فضای خانه‌ها، کابینت‌های پنتری انتخابی بسیار مناسب برای طراحی آشپزخانه به شکل بهینه هستند. وجود پنتری آشپزخانه باعث طبقه بندی مواد غذایی و نظم بیشتر میشود. همچنین از نفوذ حشرات و سوسک به مواد خوراکی و آشپزخانه جلوگیری می‌نماید. بجای اینکه همه وسایل و مواد غذایی را در کابینت نگهداری کنید میتوانید این فضا را به ظروف اختصاص دهید. نگهداری مواد غذایی بودار و تازه در کنار یکدیگر باعث میشود، مواد غذایی دیگر هم بوی نامطبوعی بگیرند و قابل استفاده نباشند. پنتری ها به دو صورت شلف و کابینت طراحی می شوند. پنتری شلف و قفسه مانند که دسترسی به وسایل آسان‌تر است چون همه‌ی آنها را می‌بینید در صورتیکه در پنتری کابینت حتماً باید درب کابینت را باز کنید. شلف عمق کمتری نسبت به کابینت دارد و فضای کمتری اشغال خواهد کرد
پنتری روم : فضایی مبله و قفسه بندی شده برای نگهداری مواد غذایی در خارج یا داخل آشپزخانه
پنتری کابینت : فضایی در داخل کابینت در کنار گاز یا یخچال برای نگهداری حبوبات و ادویه و …
سخن پایانی
یکی از اصلی ترین فضای خانه ها طراحی آشپزخانه برای آن می باشد. طراحی بر اساس روابط فضایی درست بین سه نقطه اصلی در وحله اول حائز اهمیت بوده است. این که بتوان تمامی استانداردها را به گونه ای در نظر گرفت که روابط رفتاری در فضای آشپزخانه به درستی شکل بگیرد از اهمیت زیادی برخوردار است. پس از ابعاد و استانداردها با توجه به ابعاد فضایی که داریم و همچنین نوع قرارگیری پنجره و نورگیر آشپزخانه طراحی می شود. رنگ، چیدمان، ارتفاع، جنس، ادغام فضای غذاخوری، نور و فضاهای درون کابینت همگی بستگی به خواسته کارفرما داشته است. در این مقاله سعی شده تا بتوان به کمک قلم طراح آمده و یک فضای دلنشین و مطلوب برای آشپزخانه در نظر گرفته شود.
